Hindistan’da neredeyse bir milyara yakın seçmen 19 Nisan günü -altı hafta sürecek olan- seçimler için sandık başına gidiyor. Bir yanda elektriğe ve suya ulaşma imkânı olmayan milyonlarca yoksulu olsa da, dünya çapındaki milyarderleri ile Hindistan, artık dünya arenasında dikkatleri üzerine topluyor.
ABD yönetimlerinin büyük ilgisine mazhar olan özelleştirmeci Başbakan Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Putin ile ilişkilerini de sıcak tutmaya çalışıyor. 1 milyar 400 milyonluk nüfusuyla, dünyanın üçüncü büyük ekonomisi olmaya çalışan Hindistan’daki gelişmeler, tüm dünyayı ilgilendiriyor
HÜSEYİN AYKOL
Hindistan’ın tarihi: Dünyanın en eski uygarlıklarından biri olan İndus Vadisi uygarlığı, MÖ 3. ve 2. bin yıllarda gelişti ve kuzeybatı Hindistan’a kadar yayıldı. Kuzeybatıdan gelen Aryan kabileleri, MÖ 1500 civarında Hint yarımadasına sızdılar; onların daha önceki Dravidian sakinleriyle birleşmeleri klasik Hint kültürünü yarattı. Ashoka döneminde zirveye ulaşan MÖ 4. ve 3. yüzyıllardaki Maurya İmparatorluğu, Güney Asya’nın çoğunu birleştirdi. Gupta hanedanının (MS 4. ila 6. yüzyıllar) başlattığı Altın Çağ, Hint biliminin, sanatının ve kültürünün çiçek açtığına tanık oldu. İslam, 700 yıllık bir süre boyunca alt kıtaya yayıldı. 10. ve 11. yüzyıllarda Türkler ve Afganlar Hindistan’ı işgal ederek Delhi Sultanlığı’nı kurdular. 16. yüzyılın başlarında İmparator Babür, Hindistan’ın büyük bir bölümünü üç yüzyıldan fazla yöneten Babür Hanedanlığıı’nı kurdu. Avrupalı kaşifler de 16. Yüzyıldan itibaren Hindistan’da tutunacak yerler kurmaya başladılar.
19. yüzyıla gelindiğinde Büyük Britanya, alt kıtadaki baskın siyasi güç haline gelmişti ve Hindistan, Britanya İmparatorluğu’nun “Tacındaki Mücevher” olarak görülüyordu. Nitekim İngiliz Hint Ordusu her iki Dünya Savaşında da hayati bir rol oynadı. Mohandas Gandhi ve Jawaharlal Nehru liderliğindeki İngiliz yönetimine karşı yıllarca süren şiddetsiz direniş, sonunda 1947’de Hindistan’ın bağımsızlığıyla sonuçlandı. Büyük ölçekli toplumsal şiddet, alt kıtanın iki ayrı devlete (Hindistan ve Pakistan) bölünmesinden önce ve sonra yaşandı. Komşu ülkeler bağımsızlıktan bu yana üç savaş yaptı; bunlardan sonuncusu 1971’de gerçekleşti ve Doğu Pakistan’ın Bangladeş’ten ayrı bir ulus haline gelmesiyle sonuçlandı.
Hindistan’ın 1998’deki nükleer silah testleri, Pakistan’ı aynı yıl kendi testlerini yapma konusunda cesaretlendirdi. Kasım 2008’de Pakistan kökenli militanlar Hindistan’ın finans başkenti Mumbai’de bir dizi koordineli saldırı düzenledi. Hindistan’ın 1991’de ekonomik reformların başlatılmasının ardından sağladığı ekonomik büyüme, büyük bir genç nüfus ve stratejik bir coğrafi konum, Hindistan’ın bölgesel ve küresel bir güç olarak ortaya çıkmasına katkıda bulunmuştur. Ancak Hindistan hâlâ çevresel bozulma, yaygın yoksulluk ve yaygın yolsuzluk gibi acil sorunlarla karşı karşıya ve kısıtlayıcı iş ortamı ekonomik büyüme beklentilerini zorluyor.
Yüzölçümü: 3.287.263 km²
arazi: 2.973.193 km²
su: 314.070 km²
(ABD’nin üçte birinden biraz daha büyük)
Sınır ülkeleri (6): Bangladeş 4.142 km; Butan 659 km; Burma 1.468 km; Çin 2.659 km; Nepal 1.770 km; Pakistan 3.190 km…
Sahil şeridi: 7.000 kilometre
Doğal Kaynaklar: kömür (dünyanın dördüncü büyük rezervleri), antimon, demir cevheri, kurşun, manganez, mika, boksit, nadir toprak elementleri, titanyum cevheri, kromit, doğal gaz, elmas, petrol, kireçtaşı, ekilebilir arazi
Nüfus: 1.4 milyarı geçti (Dünyanın en kalabalık ülkesi)
Etnik gruplar: Hint-Aryan %72, Dravidian %25 ve diğer %3 (2000)
Diller: Hintçe %43,6, Bengalce %8, Marathi %6,9, Telugu dili %6,7, Tamil dili %5,7, Gucerat dili %4,6, Urdu dili %4,2, Kannada dili %3,6, Odia %3,1, Malayalam dili %2,9, Pencap dili %2,7, Assam dili %1,3, Maithili dili %1,1 %, diğer %5,6;
İngilizce, yardımcı resmi dil statüsüne sahiptir ancak ulusal, siyasi ve ticari iletişim için en önemli dildir; resmi olarak tanınan 22 başka dil daha vardır: Assam dili, Bengalce, Bodo, Dogri, Gujarati, Hintçe, Kannada, Keşmirce, Konkani, Maithili, Malayalam, Manipuri, Marathi, Nepalce, Odia, Pencapça, Sanskritçe, Santali, Sindhi, Tamilce, Telugu, Urduca; Hindustani, Hintçe/Urducanın kuzey Hindistan’da yaygın olarak konuşulan popüler bir çeşididir ancak resmi bir dil değildir.
Dinler: Hinduizm %79,8; Müslüman %14,2; Hıristiyan %2,3; Sih %1,7; diğer ve belirtilmemiş %2…
Hindistan’da halkın çoğunluğunun dini inancı olan Hinduizm çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş’te yaygındır. Günümüzde yaklaşık
1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık (2.6 milyar kişi) ve İslam’dan (2 milyarı aşkın kişi) sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunuyor.
Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm’den kaynaklanıp ayrılmıştır.
Hinduizm, tapınılan birçok Deva’ya sahipken; tüm varoluşun Mutlak Varlık (Parabrahman) ve Nihai Benlik (Paramatman) olarak nitelendirilen Yüce Tanrı’dan kaynaklanıp O’na dayandığı görüşüne sahiptir. Yüce Tanrı, İşvara’dır. Hinduizm’in kökeni, adından da aldığı gibi Hindistan’a dayanır. Bu dine mensup kişilere Hindu, Dharmi veya Sanatan denir. Hinduizm’in en eski klâsik metinleri
Vedalar’dır.
Hindistan nüfusunun yüzde 15 kadarı Müslüman’dır. Ülkenin İngiltere’den bağımsızlığını kazanmasında büyük rol oynayan Müslümanların Hindistan’dan ayrılarak Pakistan’ı (400 milyon kişi) kurmasından önce Müslüman nüfus oranı çok daha fazlaydı. Ülkedeki Hindu-Müslüman çekişmesi Pakistan’ın (ardından Bangladeş’in) ayrı bir devlet haline gelmesiyle önemli ölçüde ‘çözülmüş’ oldu.
Nüfus dağılımı: Thar Çölü de dahil olmak üzere kuzeybatıdaki çöller ve kuzeydeki dağ etekleri dışında, ülkenin büyük bölümünde çok yüksek bir nüfus yoğunluğu mevcuttur; Nüfusun çekirdeği kuzeyde, Ganj Nehri kıyılarındadır; diğer nehir vadileri ve güney kıyı bölgeleri de büyük nüfus yoğunluklarına sahiptir.
Kentsel nüfus: toplam nüfusun %36,4’ü (2023), Kentleşme oranı: %2,33 yıllık değişim oranı
Büyük kentsel alanlar – nüfus:
32.941 milyon Yeni Delhi (sermaye), 21.297 milyon Mumbai, 15.333 milyon Kalküta, 13.608 milyon Bangalore, 11.776 milyon Chennai, 10.801 milyon Haydarabad
Kentsel nüfus: toplam nüfusun %36,4’ü
Ülke adı: Hindistan Cumhuriyeti
Hükümet türü: Federal parlamenter cumhuriyet
Başkent: Yeni Delhi
İdari bölümler: Federal devlet yapısına sahip olan Hindistan, 29 Eyalet ile 7 Birlik Toprağından oluşmakta olup, eyaletler kendi Hükümetlerine ve Parlamentolarına sahiptir. Yönetim Merkezi Hükümet ve Eyalet Hükümeti arasında bölünmüş durumda. Birlik Toprakları ise Merkezi Hükümet’in yönetimi altında olup, Cumhurbaşkanı tarafından atanan valilerce yönetiliyor. Sadece Puducherry ve Federal Başkent olan Delhi, Birlik Toprakları olmalarına karşın, diğer 5 Birlik Toprağı’ndan farklı olarak kabineye ve seçilmiş bir meclise sahiptir.
Bağımsızlık: 15 Ağustos 1947 (İngiltere’den)
Anayasa: Önceki 1935 (bağımsızlık öncesi); son taslak 4 Kasım 1949’da tamamlandı, 26 Kasım 1949’da kabul edildi, 26 Ocak 1950’den itibaren geçerli
değişiklikler: Eyalet Konseyi veya Halk Meclisi tarafından teklif edildi; Geçiş, her meclisteki toplam üye sayısının çoğunluğunun katılımını ve her meclisin oy kullanan üyelerinin en az üçte iki çoğunluğunu ve ardından Hindistan cumhurbaşkanının onayını gerektirir; Anayasa değişikliği prosedürlerinde önerilen değişikliklerin de cumhurbaşkanının onayından önce Hindistan eyalet yasama meclislerinin en az yarısı tarafından onaylanması gerekiyor; birçok kez değiştirildi, sonuncusu 2020’de yapıldı.
Yasal sistem: İngiliz modeline dayalı ortak hukuk sistemi; Müslümanlar, Hıristiyanlar ve Hindular için ayrı kişisel hukuk kuralları geçerlidir; yasama işlemlerinin yargısal denetimi
Başkan-cumhurbaşkanı: Droupadi Murmu (Yüzde 64 oyla seçildi; 25 Temmuz 2022’den beri); Başkan Yardımcısı Jagdeep Dhankar (Yüzde 74 oyla seçildi; 11 Ağustos 2022’den beri)
Hükümet başkanı: Başbakan Narendra Modi (26 Mayıs 2014’ten beri), Seçilirse Modi, üçüncü dönem için başbakan olacak. Tekrar seçilmede sınırlama yok.
Kabine: Başbakan tarafından önerilen, cumhurbaşkanı tarafından atanan Birlik Bakanlar Konseyi’dir. Başbakan, çoğunluk partisinden 545 üyeli Halk Meclis’ince seçilir.
Seçimler: seçimle dolaylı olarak seçilen cumhurbaşkanı 5 yıllık bir dönem için Parlamentonun her iki meclisinin seçilmiş üyelerinden oluşan özel toplantı (dönem sınırlaması yoktur); son seçim 18 Temmuz 2022’de yapıldı (bir sonraki seçim Temmuz 2027’de yapılacak); Parlamentonun her iki meclisinin seçilmiş üyelerinden oluşan bir seçim kurulu tarafından 5 yıllık bir dönem için dolaylı olarak seçilen başkan yardımcısı (dönem sınırlaması yoktur); son seçim 5 Ağustos 2022’de yapıldı (bir sonraki seçim Ağustos 2027’de yapılacak)
Hindistan’da halk sandık başına, farklı bölgelerde, yedi farklı tarihte gidecek: 19 Nisan, 26 Nisan, 7 Mayıs, 13 Mayıs, 20 Mayıs, 25 Mayıs ve son olarak 1 Haziran. Sonuçlar 4 Haziran’da açıklanacak. Hindistan, 3,3 milyon kilometrekareye yayılan devasa bir ülke. Seçim yasaları gereği, insanların yaşadığı her bölge için ulaşılabilir bir oy kullanma noktası kurulmak zorunda.
Yasama: İki meclisli Parlamento veya Sansad:olarak tanımlanan mekanizmada
Eyaletler Konseyi ve Halk Meclisi bulunmaktadır. (Her iki mecliste de kadınlara üçte birlik bir kontenjan ayıran bir yasa Eylül 2023’te kabul edildi ama yasanın hayata geçirilmesi 2029’u bulacak)
Siyasi partiler ve liderleri:
Mahatma Gandhi: Hindistan bağımsızlık hareketinin siyasi ve ruhani lideri. Şiddet içermeyen direnişin öncüsü. 78 yaşındayken Yeni Delhi’de suikaste uğradı.
Cevahirlal Nehru: Bağımsızlık hareketinin ve Hindistan Ulusal Kongresi ya da kısaca Kongre Partisi’nin önemli liderlerinden. Hindistan’ın ilk başbakanı. 1947’den 1964’e kadar -17 yıl- başbakanlık yaptı.
İndira Gandhi: İlk ve tek kadın başbakan. Mahatma Gandhi ile akrabalığı yok. Ulusal kahraman Motilal Nehru’nun torunu, ilk Başbakan Cevahirlal Nehru’nun kızı. İki kez başbakan oldu. Koruması iki Sih tarafından öldürüldü.
Rajiv Gandhi: İndira Gandhi’nin oğlu. Annesinin ardından başbakanlık yaptı. Annesi gibi suikaste kurban gitti.
Hindistan’da ulusal ve yerel olmak üzere yüzlerce siyasi parti var ama üçü temel siyasi eğilimleri temsil etmektedir:
HİNDİSTAN ULUSAL KONGRESİ (INC): Kuruluşu bağımsızlık öncesi olan Hindistan’ın kurucu partisinin ismi İngilizcedir. Bizdeki CHP’ye benzer şekilde, merkez sol eğilimlidir. Bu partiden birçok kişi başbakan seçilmiştir. Tüm Hindistan Trinamool Kongresi ve Milliyetçi Kongre Partisi, INC’den bölünmüştür.
BHARATİYA JANATA PARTİSİ (BJP): Hindistan Halk Partisi, ismi Hintçe olan bir parti. İki dönemdir başbakanlık yapmakta olan Modi’nin merkez sağ eğilimli, özelleştirme yanlısı partisi.
HİNDİSTAN KOMÜNİST PARTİSİ – MARKSİST: Kısaltması CPI(M) olan parti, 1925 yılında kuruldu. Yani ülkenin en eski partilerinden biri. Kerala eyaletinde onlarca yıldır iktidarda. Batı Bengal ve Tripura gibi eyaletlerde etkin durumda. Ancak her iki ulusal mecliste de temsilcisi yok.
Ekonomik durum
Hindistan Güney Asya’nın en büyük ekonomisine sahiptir. Önümüzdeki yıllarda dünyanın üçüncü büyük ekonomisine sahip olma potansiyeli taşımakta olan Hindistan’da kişi başına milli gelir 7 bin 100 dolar; yıllık enflasyon oranı ise yüzde 6.7’dir.
554 milyon kişilik bir işgücü nüfusa sahip olan ülkede işsizlik oranı 4,8 civarındadır. Milli gelirin yüzde 15’i tarımdan, yüzde 23’ü sanayiden ve yüzde 62’si hizmetler sektöründen elde edilir.
Tarım ürünleri: şeker kamışı, pirinç, buğday, süt, patates, sebzeler, muz, mısır, mango…
Sanayi ürünleri: tekstil, kimyasallar, gıda işleme, çelik, ulaşım ekipmanları, çimento, madencilik, petrol, makine, yazılım ve ilaç…
İhracat: 767,643 milyar dolarlık ihraç ürünleri rafine petrol, elmas, paketlenmiş ilaçlar, mücevher, pirinçtir; ortaklar ise şöyle: ABD %18, BAE %6, Çin %6, Bangladeş %4, Hong Kong %3…
İthalat: 902,304 milyar dolarlık ithal ürünleri ham petrol, altın, kömür, elmas, doğal gazdır; ortakları ise şunlardır: Çin %17, Birleşik Arap Emirlikleri %7, Amerika Birleşik Devletleri %7, İsviçre %6, Suudi Arabistan %5…
Enerji: Hindistan ürettiği elektriğin 9,4 milyar kilowatını ihraç ederken; 5,7 milyar kilowatını ithal ediyor. Elektriğin yüzde 75’i fosil yakıtlardan, yüzde 4,6’sı rüzgârdan, yüzde 4,2’si güneşten ve yüzde 2,8’i nükleerden elde ediliyor. Hindistan’da halen 19 nükleer reaktör var. 8 tane daha nükleer reaktör inşa etmekte olan Hindistan, nükleer silaha gayri resmi olarak sahip olan ülkeler arasında bulunuyor.
Hindistan’ın 4,9 trilyon varillik ham petrol rezervi bulunuyor. Halen ürettiği rafine petrol bakımından dünyada 4. sırada. Yıllık olarak tükettiği 61,6 trilyon metreküp doğalgazın yarısını kendisi üretiyor.
İletişim: Hindistan’ın kamu TV ağı Doordarshan, karasal yayıncılık konusunda tekele sahiptir ve yaklaşık 20 ulusal, bölgesel ve yerel hizmeti işletmektedir; Çok sayıda ve giderek artan sayıda özel mülkiyete ait TV istasyonları, kablo ve uydu servis sağlayıcıları tarafından dağıtılmaktadır; 2020’de Hindistan genelinde 130 milyon hane kablolu ve uydu televizyon için ödeme yaptı ve 2018 itibarıyla kablolu ve uydu TV 850’den fazla TV kanalı sundu. Radyo yayınları da çok yaygındır. Ülkede 650 milyon kişi internet abonesidir.
Toplu taşıma: Hindistan’daki 14 uçak şirketinin 485 uçağı bulunmaktadır. Uçaklar için 311 havaalanı vardır. Demiryollarının uzunluğu 65 bin 554 kilometredir. 6,371 milyon kilometrelik ulusal ve özel otoyoluyla dünyanın ikinci sırasında bulunmakta. Ülkede iki bine yakın ticari gemisi vardır.
Ordu: Yaklaşık 1,5 milyon aktif personelin 1,25 milyonu Kara kuvvetleri; 65 bini Deniz Kuvvetleri; 140 bini Hava Kuvvetleri; 12 bini Sahil Güvenlik’te görevlidir.
Zorunlu askerliğin olmadığı ülkede 16.5 ila 27 yaşındaki erkek ve kadınlar gönüllü olarak orduya katılabilir. Ülkede oturma izni olan yabancılar da gönüllü olabilir.
Demokratik Kongo, Golan Tepeleri, Lübnan, Güney Sudan ve Sudan’daki barış gücünde sayıları bini geçmeyen Hintli askerler konuşlandırılmıştır.
Uzay programı: Hindistan, dünyanın en büyük uzay programlarından birine sahiptir; iletişim, navigasyon, uzaktan algılama (RS) ve bilimsel/teknoloji dahil olmak üzere tüm uydu yelpazesini tasarlar, inşa eder, fırlatır, işletir ve takip eder; roketler, uzay/uydu fırlatma araçları ve ay/gezegenler arası sondalar tasarlar, üretir ve fırlatır; yabancı ortaklar için uydular fırlatıyor.
Rusya’nın yardımıyla insanlı uzay uçuşu yeteneklerinin geliştirilmesi; uzayla ilgili ek teknoloji ve yeteneklerin araştırılması yapılmakta. Çin, Fransa, Almanya, Japonya, Rusya ve ABD’nin yanı sıra Avrupa Uzay Ajansı’nın da aralarında bulunduğu 50’den fazla ülkeyle uzayla ilgili anlaşmaları var. Tüm bu faaliyetler, Uzay Bakanlığı’na bağlı olarak yapılmaktadır.
Terörizm: Hindistan, Harakat ül-Mücahidin; Harakat-ül-Cihad-i İslami; Hizbul Mücahidin; Hint Mücahitleri; Irak ve Şam İslam Devleti – Hindistan; Jaish-e-Mohammed; Leşkere Tayyiba; El Kaide; Hint Yarımadası’ndaki El Kaide; İslam Devrim Muhafızları Birliği (IRGC)/Kuds Gücü’nü terörist örgüt olarak görmektedir.
Ulusötesi Sorunlar
Hindistan-Çin: Hindistan’ın Çin’le ilişkileri onlarca yıldır sıkıntılı. Sorunlar arasında tartışmalı sınırlar, Çin’in Hindistan’ın temel rakibi olan Pakistan’a verdiği destek ve Çin’in Hint Okyanusu da dahil olmak üzere Hindistan’ın çevresinde artan nüfuzu yer alıyor. İki ülke arasındaki Fiili Kontrol hattında her iki ülke de onbinlerce asker ve ağır silah bulunduruyor.
Hindistan-Pakistan: Hindistan ve Pakistan, 1948’den bu yana tartışmalı eski prenslik bölgesi Keşmir yüzünden üç kez savaştı; en sonuncusu 1999’daydı; iki taraf, 1972’de kurulan ve Keşmir’i iki idari bölgeye ayıran geçici bir askeri kontrol hattı olan Kontrol Hattı ile ayrılıyor; İslamabad, Hindistan’ın Keşmir Vadisi’ndeki ezici çoğunluğu Müslüman nüfusa yönelik iddia edilen baskısını vurguluyor.
Mülteci sorunu: Hindistan’daki mülteci ve sığınmacı sayısı şöyle: 92.131 (Sri Lanka), 72.315 (Tibet/Çin), 10.064 (Afganistan) (2022 ortası); 78.731 (Burma); silahlı çatışma ve toplumlararası şiddet nedeniyle ülke içinde yerinden edilmiş kişi sayısı ise 631 bin kişidir. Ülkede 20 bin kişi vatansız kişi olarak yaşamakta.
Yasadışı ilaçlar: Ülke, yasa dışı narkotiklerin ve öncül kimyasalların kaynağı, geçiş noktası ve varış noktasıdır. Hindistan’da yaygın olarak suiistimal edilen maddeler arasında eroin, esrar ve kokain yer alır; son yıllarda tramadol, opioidler ve MDMA (ecstasy) analogları gibi farmasötik ilaçların kullanımı giderek artmaktadır; farmasötik opioidler, metamfetamin, eroin, MDMA ve ketamin gibi yasa dışı sentetik uyuşturucuların üretiminde de kullanılan dünyanın en büyük jenerik ilaç üreticisi.
Modi üçüncü döneme koşuyor!
Hindistan Başbakanı Narendra Modi, 17 Eylül 1950’de Mumbai (bugünkü Gucerat) eyaletinin Vadnagar şehrinde doğdu. Modi, altı kardeşin üçüncüsüdür. Babası tren istasyonunda çay satıcısıdır. Lise eğitimini Vadnagar’da tamamladı. Modi, Delhi Üniversitesi Siyaset Bilimini açıktan okurken bir tren istasyonunun kantininde çalıştı. Yüksek Lisans’tan 1983 yılında mezun oldu.
Siyasi Yaşamı: Modi, 1975 yılında Gucerat’taki muhalefeti koordine eden RSS komitesinin genel sekreteri oldu. 1985’te RSS Modi’yi Bharat Janata Partisi’ne (BJP) atadı. Modi bir ara siyasete ara vermek zorunda kalsa da, daha sonra parti içinde yükselerek 1995 yılında partinin ulusal sekreteri seçildi.
Başbakanlık: 2001 yılında dönemin Gucerat başbakanının sağlık durumunun kötüleşmesi üzerine yapılan seçimde Modi, Gucerat başbakanı seçildi. 7 Ekim 2001’den 22 Mayıs 2014’e kadar Gucerat başbakanlığı yaptı. 7 Nisan – 12 Mayıs 2014 arasında yapılan başbakanlık seçimlerinde ise Modi, % 31 oy alarak Hindistan başbakan oldu. İki dönemdir Hindistan başbakanlığını yürüten Modi’nin üçüncü dönem de seçilmesi bekleniyor.
Ekonomik Politika: Modi, başbakanlığı döneminde ekonomiyi özelleştirip liberalleştirdi. Modi, yabancı yatırım politikalarına izin vererek savunma ve ulaşım gibi birçok sektörün yabancı yatırımların kontrolü altına girmesine izin verdi. Yoksulluğu azaltmak için oluşturulan fonlar Modi döneminde azaltıldı. Modi, 2015’te hükümetin sağlık harcamalarını kısıtlayan ama özel sağlık kuruluşlarının harcamalarını arttırmaya dayalı bir politika başlattı.
Dış Politika: Make in India ve Dijital Hindistan gibi programlarla yabancı ülkelerden Hindistan ekonomisine yatırımcı çekmeye çalışan Modi; İran, BAE ve Suudi Arabistan gibi ülkelerle ilişkileri geliştirdi. Modi’nin başbakanlığında Hindistan-ABD İlişkileri de gelişti.
Savunma Politikası: Modi döneminde Hindistan’ın askeri harcamaları düzenli bir süreklilik içerisinde arttı. 2021 yılında askeri-teknik anlamda iş birliği sağlamak için Rusya devlet başkanı Vladimir Putin ile bir anlaşma imzalayan Modi, Rusya’dan S-400 satın alarak Rusya ile ilişkileri güçlendirdi. Buna rağmen 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde tarafsız kaldı. Hindistan, Ukrayna’daki 19 binden fazla Hint vatandaşı Hindistan’a getirtilmiştir.